۶ تا از مهم ترین راه های جلوگیری از سنگ کلیه که شما نمی دانید!

یکی از مشکلات رایج در بین افراد جامعه بیماری سنگ کلیه است که در اثر تجمع املاح معدنی در کلیه به وجود می آید. افرادی که در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند و یا سابقه تشکیل سنگ کلیه را دارند، می توانند با رعایت برخی نکات از بروز سنگ کلیه پیشگیری کنند. برای آشنایی بیشتر با راه های جلوگیری از سنگ کلیه خواندن این مقاله از مجله جراحی لاغری را به شما توصیه می کنیم.

✍جدول دسترسی به مهم ترین عناوین این مطلب

• سنگ کلیه چیست؟
• علایم سنگ کلیه
• علت به وجود آمدن سنگ کلیه چیست؟
• چطور از سنگ کلیه جلوگیری کنیم؟
• برای جلوگیری از سنگ کلیه چه بخوریم؟
• بهترین دارو برای جلوگیری از سنگ کلیه
• راه های جلوگیری از درد سنگ کلیه
• درمان فوری سنگ کلیه
• میوه های مضر برای سنگ کلیه
• جمع بندی درباره جلوگیری از سنگ کلیه

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه به کریستال های گفته می شود که به دلیل کاهش حجم ادرار، افزایش غلظت مواد معدنی و املاح نمک در ادرار و تجمع آن ها در کلیه تشکیل می شوند.

علایم سنگ کلیه

اغلب سنگ های کلیوی کوچک و ثابت هستند و علامت خاصی ندارند، اما زمانی که این سنگ ها رشد کنند و یا به حرکت در آیند، با درد و احساس ناراحتی همراه هستند. علائم سنگ کلیه عبارتند از:

• درد خفیف تا شدید در لگن، کمر، شکم و پهلو
• احساس سوزش و درد در هنگام دفع ادرار
• تغییر رنگ ادرار و کدر شدن آن
• ادرار بد بو
• وجود خون در ادرار
• مشکل در دفع ادرار یا احتباس ادرار
• حالت تهوع و استفراغ
• عفونت، تب و لرز به دلیل عفونت

👈بیش تر بخوانید: کلیه نعل اسبی چیست؟

علت به وجود آمدن سنگ کلیه چیست؟

قبل از پرداختن به راه های جلوگیری از سنگ کلیه باید با دلیل ایجاد سنگ کلیه آشنا شوید:

• کم آبی و کاهش حجم ادرار
• رژیم غذایی نامناسب
• مشکلات روده
• چاقی و اضافه وزن
• مصرف برخی از داروها
• سابقه خانوادگی
• افزایش غلظت املاح و مواد معدنی در ادرار
• ابتلا به برخی از بیماری ها

چطور از سنگ کلیه جلوگیری کنیم؟

برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه در افرادی که در معرض خطر هستند و سابقه سنگ کلیه دارند، می توان از روش های زیر استفاده کرد:

مصرف آب و مایعات کافی

• مصرف آب در افزایش حجم ادرار، کاهش غلظت املاح معدنی، رقیق شدن ادرار و پیشگیری از تجمع املاح و نمک ها موثر است. مصرف آب به اندازه کافی و حداقل ۸ لیوان آب در طول روز ضروری است.
• مصرف آب لیمو به دلیل وجود اسید سیتریک مانع از رسوب و تجمع مواد معدنی در کلیه می شود. البته مصرف بیش از حد آبلیمو برای افرادی که معده حساسی دارند، توصیه نمی شود.
• برای جلوگیری از سنگ کلیه می توان از آب ریحان استفاده کرد، اسید سیتریک از ترکیبات ریحان است در تجزیه و شکستن رسوبات املاح معدنی نقش دارد.
• مصرف ماءالشعیر به دلیل وجود ویتامین B و قلیایی بودن مانع از رسوب سنگ کلیه می شود.
• آب انار در بهبود عملکرد کلیه نقش دارد و باعث دفع سموم و املاح معدنی از کلیه می شود.
• سرکه سیب نیز به دلیل وجود اسید سیتریک در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه موثر است.

جلوگیری از سنگ کلیه با رعایت رژیم غذایی

برای پیشگیری از سنگ کلیه می توان از رژیم غذایی مناسب استفاده کرد در این برنامه غذایی باید موارد زیر را رعایت کرد:

• باید مواد غذایی حاوی اگزالات مانند اسفناج، سیب زمینی های شیرین، شکلات، قهوه، بادام زمینی، چغندر، محصولات سویا و سبوس گندم  را محدود کرد؛ چون اگزالات با کلسیم ترکیب و باعث ایجاد سنگ در کلیه می شود.
• برای جلوگیری از سنگ کلیه باید به سراغ غذاهای سرشار از کلسیم رفت، کلسیم برخلاف باور عموم مردم، در کاهش تشکیل سنگ نقش دارد. شیر کم چرب، پنیر و ماست کم چرب از جمله مواد حاوی کلسیم هستند. اما مصرف بیش از حد و خودسرانه مکمل کلسیم توصیه نمی شود.
• کاهش مصرف مواد غذایی پر نمک برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه موثر است، سدیم یا نمک موجود در غذا باعث اختلال در جذب مجدد کلسیم ادرار به خون می شود و همین امر باعث تجمع و رسوب آن در کلیه می شود.
• از راه های جلوگیری از سنگ کلیه محدود کردن پروتئین های حیوانی مانند گوشت گاو، طیور و ماهی است. این پروتئین ها باعث اسیدی شدن ادرار می شود. ادرار اسیدی در تشکیل سنگ کلیه خواهد شد.
• افرادی که دوز بالایی از مکمل ویتامین C را مصرف می کنند در خطرابتلا به سنگ کلیه هستند، به همین دلیل باید از مصرف بیش از حد آن خودداری کرد.

جلوگیری از سنگ کلیه با ورزش و تحرک

داشتن فعالیت و ورزش منظم در بهبود عملکرد کلیه، افزایش جریان خون در کلیه و کاهش سنگ های کلیوی تاثیر دارد.

جلوگیری از سنگ کلیه با کاهش میزان سدیم دریافتی

سنگ کلیه، رسوبات سختی هستند که در کلیه ها تشکیل می شوند و می توانند درد غیرقابل تحملی را به همراه داشته باشند. یکی از راهکارهای ساده و مؤثر برای جلوگیری از این مشکل، کاهش مصرف سدیم است.

مصرف زیاد نمک، باعث می شود که کلسیم بیشتری از طریق ادرار دفع شود. این کلسیم اضافی می تواند با اگزالات ترکیب شده و سنگ های کلیه را تشکیل دهد. با کاهش مصرف نمک، میزان کلسیم دفع شده از طریق ادرار نیز کاهش می یابد و به این ترتیب، خطر ابتلا به سنگ کلیه به طور قابل توجهی کم می شود.

• از غذاهای فرآوری شده و آماده مانند سوسیس، کالباس، کنسروها و فست فودها کمتر استفاده کنید.
• به جای نمک طعام، از ادویه جات و گیاهان دارویی برای طعم دار کردن غذاها استفاده کنید.
• هنگام خرید مواد غذایی، به برچسب Nährwertangaben توجه کنید و محصولاتی را انتخاب کنید که سدیم کمتری دارند.
• در رستوران ها، قبل از سفارش غذا، از میزان نمک موجود در آن سوال کنید.

با رعایت این نکات ساده، می توانید به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید و سلامتی خود را حفظ کنید.

کاهش وزن برای پیشگیری از سنگ سنگ کلیه

افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند، برای پیشگیری از بروز آن، فرد باید وزن خود را کاهش دهد و به وزن ایده آل برسد.

مصرف برخی از داروها

اگر فردی سابقه سنگ کلیه دارد، برای پیشگیری از تشکیل مجدد آن باید داروهای مانند دیورتیک، آلوپورینول، آنتی بیوتیک دوره ای و کاپوتن مصرف کرد.

داروهای گیاهی و دمنوش ها

می توان برای جلوگیری از سنگ کلیه از داروهای گیاهی استفاده کرد. این داروها مانع رسوب شدن املاح و یا کاهش احتمال تشکیل آن می شود.

جلوگیری از سنگ کلیه با کاهش مصرف پروتئن حیوانی

رژیم غذایی نقش مهمی در پیشگیری از این مشکل ایفا می کند. یکی از راهکارهای کلیدی، کاهش مصرف پروتئین حیوانی است.

مصرف زیاد پروتئین حیوانی، به ویژه گوشت قرمز، اسید اوریک ادرار را افزایش می دهد. اسید اوریک بالا می تواند منجر به تشکیل سنگ های اسید اوریک شود. خبر خوب این است که با جایگزینی پروتئین حیوانی با منابع گیاهی مانند حبوبات، عدس، توفو و آجیل، می توانید خطر ابتلا به سنگ کلیه را به طور قابل توجهی کاهش دهید.

جلوگیری از سنگ کلیه با کاهش مصرف مکمل های ویتامین c

اگرچه ویتامین C فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما مصرف بیش از حد آن، به خصوص از طریق مکمل ها، می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. دلیل این امر آن است که بدن، ویتامین C اضافی را به اگزالات تبدیل می کند، ماده ای که در تشکیل سنگ کلیه نقش دارد.

راهکار

• مصرف متعادل ویتامین C: به جای مصرف مکمل ها، سعی کنید ویتامین C مورد نیاز خود را از طریق منابع طبیعی مانند میوه ها و سبزیجات تامین کنید.
• محدود کردن مصرف مکمل های ویتامین C: در صورت تمایل به مصرف مکمل، دوز روزانه را زیر 1000 میلی گرم نگه دارید و قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
• آگاهی از سابقه ی خانوادگی: اگر سابقه ی سنگ کلیه در خانواده خود دارید، در مصرف ویتامین C احتیاط بیشتری کنید.

👈بیش تر بخوانید: عمل TUL سنگ کلیه چگونه انجام می شود؟

برای جلوگیری از سنگ کلیه چه بخوریم؟

برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، می توانید با خوردن غذاهای مناسب و نوشیدن مایعات کافی به طور طبیعی از کلیه های خود محافظت کنید.

غذاهایی که برای جلوگیری از سنگ کلیه مفید هستند:

• آب: نوشیدن آب فراوان (حدود 2 تا 3 لیتر در روز) به دفع مواد زائد از بدن و جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کمک می کند.
• میوه ها و سبزیجات: میوه ها و سبزیجات به طور طبیعی سرشار از آب هستند و به دفع سموم از بدن کمک می کنند. مرکبات، هندوانه، خیار، گوجه فرنگی، اسفناج و کاهو از جمله میوه ها و سبزیجات مفید برای جلوگیری از سنگ کلیه هستند.
• غذاهای غنی از فیبر: فیبر به دفع مواد زائد از بدن و جلوگیری از جذب اگزالات کمک می کند. نان و غلات سبوس دار، حبوبات، لوبیا، سیب زمینی و آجیل از جمله غذاهای غنی از فیبر هستند.
• غذاهای کم اگزالات: اگزالات ماده ای است که در برخی از غذاها یافت می شود و می تواند با کلسیم ترکیب شده و سنگ کلیه را تشکیل دهد. اسفناج، چغندر، ریواس، شکلات و چای سیاه از جمله غذاهای غنی از اگزالات هستند.
• غذاهای کم سدیم: سدیم می تواند باعث دفع کلسیم از طریق ادرار شود و خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. غذاهای فرآوری شده، فست فود، کنسروها و سوسیس و کالباس از جمله غذاهای پر سدیم هستند.

👈بیش تر بخوانید: بهترین قرص برای دفع سنگ کلیه

بهترین دارو برای جلوگیری از سنگ کلیه

یکی از راه های موثر برای جلوگیری از سنگ کلیه، مصرف داروهای خاص است. البته این داروها باید با تجویز پزشک مصرف شوند. انواع مختلفی از داروها برای پیشگیری از سنگ کلیه وجود دارد، از جمله:

• داروهای دیورتیک: این داروها به افزایش حجم ادرار کمک می کنند و می توانند از رسوب مواد معدنی در کلیه ها جلوگیری کنند.
• داروهای قلیایی کننده ادرار: این داروها اسیدیته ادرار را کاهش می دهند و می توانند از تشکیل سنگ های اسید اوریک جلوگیری کنند.
• داروهای اتصال دهنده فسفات: این داروها به فسفات در روده متصل می شوند و از جذب آن توسط بدن جلوگیری می کنند. این امر می تواند به کاهش خطر تشکیل سنگ های فسفات کلسیم کمک کند.

راه های جلوگیری از درد سنگ کلیه

سنگ کلیه، توده های سختی هستند که در کلیه ها تشکیل می شوند و می توانند درد شدید و ناراحتی ایجاد کنند. خوشبختانه، با رعایت برخی نکات ساده می توان از تشکیل سنگ کلیه و درد ناشی از آن جلوگیری کرد:

• نوشیدن آب کافی: نوشیدن ۸ لیوان آب در روز به دفع مواد زائد از بدن و جلوگیری از رسوب آن ها در کلیه ها کمک می کند.
• کاهش مصرف نمک: مصرف زیاد نمک می تواند باعث افزایش کلسیم در ادرار و تشکیل سنگ کلیه شود.
• مصرف غذاهای کم اگزالات: اگزالات ماده ای است که در برخی غذاها مانند اسفناج، چغندر و شکلات وجود دارد و می تواند با کلسیم ترکیب شده و سنگ کلیه را تشکیل دهد.
• مصرف کلسیم کافی: کلسیم به دفع اگزالات از بدن کمک می کند. سعی کنید روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها دریافت کنید.
• مصرف غذاهای فیبری: فیبر به دفع مواد زائد از بدن و جلوگیری از رسوب آن ها در کلیه ها کمک می کند.
• ورزش منظم: ورزش منظم به حفظ وزن سالم و کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه کمک می کند.

با رعایت این نکات ساده می توانید از درد سنگ کلیه در امان بمانید و سلامتی خود را حفظ کنید.

درمان فوری سنگ کلیه

برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که برای دفع سنگ کلیه چه بخوریم؟ چه نخوریم؟ در اینجا چند روش برای درمان فوری سنگ کلیه آورده شده است:

• نوشیدن آب فراوان: نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز به دفع سنگ های کوچک از طریق ادرار کمک می کند.
• مسکن ها: داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
• داروهای تجویزی: در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای تجویزی مانند داروهای ضد اسپاسم یا مسکن های قوی تر تجویز کند.
• روش های اورولوژی: اگر سنگ ها بزرگ باشند یا انسداد ایجاد کنند، ممکن است به روش های اورولوژی مانند سنگ شکنی برون اندامی با امواج شوک (ESWL) یا عمل جراحی سنگ کلیه نیاز باشد.

میوه های مضر برای سنگ کلیه

برخی از میوه های مضر برای سنگ کلیه عبارتند از:

• هلو: هلو سرشار از اگزالات است و می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
• شلیل: شلیل نیز مانند هلو، اگزالات بالایی دارد و برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مناسب نیست.
• انبه: انبه اگزالات کمتری نسبت به هلو و شلیل دارد، اما هنوز هم می تواند برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر باشد.
• گریپ فروت: گریپ فروت می تواند سطح اسید اوریک در ادرار را افزایش دهد، که می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را در افراد مستعد افزایش دهد.
• آووکادو: آووکادو اگزالات نسبتاً بالایی دارد و می تواند برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر باشد.

👈بیش تر بخوانید: توده کلیه چیست؟

جمع بندی درباره جلوگیری از سنگ کلیه

با مصرف آب و مایعات به اندازه کافی، رعایت رژیم غذایی مناسب، داشتن فعالیت و ورزش منظم، مصرف دارو، دمنوش های گیاهی و کاهش وزن می توان از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کرد.

افرادی که سابقه تشکیل سنگ کلیه را دارند و یا در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند، می توانند زیر نظر پزشک و متخصص اورولوژی از تشکیل آن پیشگیری کرد.