رژیم لاغری یک «نه»ی بزرگ است به دنیای غذاهای آماده، کالری های ناسالم، کارهای نشستنی و پشت میزی و روزگار شلوغی که جایی برای تمرینات و فعالیت های فیزیکی باقی نمی گذارد. رژیمها هم یکی دو نوع نیستند، انواع و اقسام جورواجوری دارند: رژیمهای گیاهی، گوشتخوار، دانمارکی، کانادایی و غیره. این وسط عدهای هستند که تصمیم گرفتند یک «نه» ی بزرگ به این سبک از زندگی بگویند و به اصطلاح «سالم» زندگی کنند. اما خب سخت است، میدانید! معلوم نیست که از کجا می شود شروع کرد و چطور ادامه داد؟! آشنایی با انواع رژیم غذایی یک گام بزرگ برای آغاز یک زندگی سالم است.
برخی معتقدند هر چه هست، زیر سر کربوهیدرات هاست: قندها و نشاسته ها و فیبرهای «زشت و زننده ای» که توی میوه و لبنیات و سبزیجات و حبوبات جا خوش کردند! نمیشود زد زیرش و گفت کربوهیدراتها هیچ نقشی در افزایش کالری ندارند. چون دارند. اما نمی شود آنها را هم به کلی حذف کرد از برنامه غذایی! به هر حال کربوهیدراتها نوعی از مواد مغذی مورد نیاز بدن به حساب میآیند.
حالا رژیم کم کربوهیدرات آمده تا درصد کربوهیدرات مصرفی را به 10 یا 15 درصد برساند و به جایش مصرف اسیدهای چرب و کتون ها را بگذارد. این رژیم لاغری مثل همه رژیم های لاغری فایده ها و خطراتی هم دارد:
مزایای رژیم لاغری کم کربوهیدرات | معایب رژیم لاغری کم کربوهیدرات |
کاهش اشتها | بوی بد دهان |
کاهش قابل توجه وزن | ریزش مو |
بهبود سطح کلسترول ناسالم | تپش قلب |
ارتقا سطح کلسترول سالم | یبوست |
کاهش سطح قند خون | کتوفلو |
درست است که رژیم کم کربوهیدرات در کاهش وزن و تنظیم سطح کلسترول و چربی نقش پر رنگی را بازی می کند اما همین که چند روز گذشت عوارضش خودشان را نشان میدهند: بدن تان کرخت می شود و احساس خستگی می کنید. تهوع و سر درد میآید سراغ تان و اعصاب تان همیشه به هم ریخته است. به این عوارض که سر و کله شان همان روزهای اول پیدا می شود، می گویند کتوفلو. رژیم لاغری کم کربوهیدرات تنها زمانی خوب است که زیر نظر یک پزشک تغذیه رعایت شود.
درست برخلاف رژیم کم کربوهیدرات، این رژیم مصرف چربی را به مرز 10% کاهش می دهد و جایش مصرف سبزیجات را توصیه می کند. اینطور، 80% از کالری مصرفی را از کربوهیدرات ها می گیرید و 10% باقیمانده را با مصرف پروتئین تامین می کنید.
نتیجهاش حرف ندارد! چاقها با رعایت رژیم فوقالعاده کمچربی، میانگین، 63 کیلوگرم وزن کم کردهاند که این خود به خود یک دستاورد است. با این همه، رژیم فوقالعاده کمچربی گل بیخار هم نیست و در کنار فوایدش، معایبی هم دارد:
مزایای رژیم فوق العاده کم چربی | معایب رژیم لاغری فوق العاده کم چربی |
کاهش کلسترول بد | پر خوری |
کاهش ابتلا به دیابت | افسردگی |
کاهش وزن | بیماری قلبی |
درمان کبد چرب | کاهش کلسترول خوب |
کاهش فشار خون | جذب ضعیف ویتامین |
اگرچه وزن در این رژیم غذایی به طرز چشمگیری کاهش می یابد اما کاهش همزمان چربی به 10% از کل کالری های دریافتی، می تواند کار را به جاهای وخیمی مثل بیماری قلبی بکشاند. چرا که در این رژیم، خواه و یا ناخواه، کلسترول خوب همراه با کلسترول بد یک جا از بین می روند و عدم توازن، سلامت قلب را به خطر می اندازد.
سخت تر از رژیم گیاهخواری ، هرگز رژیمی پیدا نمی کنید! چقدر سخت می شود اگر مجبور باشیم گوشت و فراورده های حیوانی مثل لبنیات را حذف و فقط به مصرف گیاهان اکتفا کنیم. وگنها، آن دسته که به این رژیم غذایی دلبستهاند، تنها منظورشان کاهش وزن نیست. آنها رژیم غذایی وگان را به چشم فرصتی برای مبارزه در راه حقوق حیوانات میبینند.
خب اگر گوشت و شیر و عسل و غیره را از رژیم غذاییتان بگذارید کنار و به سبزیجات و دانههای گیاهی روی بیاورید میزان کالری مصرفی و وزنتان کاهش مییابد. طبیعی است! اما چندان که مردم فکر میکنند رژیم گیاهخواری بیعیب و ایراد نیست. این یکی هم طبیعی است:
مزایای رژیم غذایی گیاهخواری | معایب رژیم غذایی گیاهخواری |
کنترل دیابت | سرطان روده بزرگ |
کاهش اوره | کاهش تراکم استخوان |
کاهش فشار خون | کمبود مواد مغذی بدن |
رژیم غذایی گیاهخواری در کنترل برخی از وخیم ترین بیماری ها نقش مهمی ایفا می کند اما کم تر میتوان به تاثیراتش در کاهش وزن دل خوش کرد.
جالب است! رژیم غذایی دوکان بر غذاهایی تکیه دارد که اغلب انسان های اولیه از آن تغذیه می کردند، شاید فقط 100 تا. 72 تا غذای حیوانی و 28 تا غذای گیاهی. این یک رژیم چهار مرحله ای است. به مرحله اول از این رژیم می گویند مرحله حمله. در این مرحله بدن به پروتئینها محدود می شود. مرحله بعدی، مرحله کروز است.
به این مرحله سبزیجات را اضافه می کنند. وقتی سبزیجات اضافه می شود، کاهش وزن از سرعت میافتد اما بعد از مدتی دوباره منظم میشود و شما را به وزن ایدهآلتان می رساند. مرحله سوم، به مرحله تحکیم مشهور است. حالا که شما به وزن ایدهآل تان رسیدهاید وقت آن است که بر سر آن محکم بمانید. مرحله چهارم، تثبیت است، مرحلهای برای حفظ تناسب اندامتان.
? بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید درمورد اصول تثبیت وزن بدانید!
رژیم غذایی دوکان هم مثل دیگر رژیم های مبتنی بر پروتئین با کاهش وزن همراه است اما همزمان ممکن به بدن شما آسیب برساند. در جدول پایین بخشی از آسیب های دوکان را همراه با مزایایش آوردهایم:
مزایای رژیم غذایی دوکان | معایب رژیم غذایی دوکان |
احساس سیری بیش تر | عدم پایداری کاهش وزن |
کاهش گرلین | هزینه بر بودن |
برقراری تعادل گلوکز در بدن | طولانی بودن |
کاهش وزن | سخت بودن |
تحقیقات غیر رسمی نشان می دهد که رژیم غذایی دوکان و دیگر رژیم های مبتنی بر پروتئین میتوانند عوارض پیشبینی ناپذیری به بار آورند. در نتیجه پیشنهاد می کنیم رژیم دوکان را زیر نظر پزشک تغذیه آغاز کنید.
برنامه لاغری زون تنها محدود به کربوهیداراتهایی است که شاخص گلیسیمی پایینی دارند. یعنی که میزان گلوکز مواد غذایی مصرف شده خیلی پایین است. در این رژیم غذایی بدن باید روزانه 3/1 پروتئین و 3/2 سبزیجات و میوه و کمی چربی اشباعشده دریافت کند.
زون، رژیم لاغری امتحان پس دادهای نیست! برخی تجربیات میگویند رژیم لاغری زون نتیجه موثری در کاهش وزن ندارد و برخی، برعکس، از آن به عنوان یکی از بهترین انواع رژیم غذایی نام میبرند. با این همه تناقض، کوشیدیم در جدول زیر تصویر واقعبینانهتری از مزایا و معایب رژیم لاغری زون به دست دهیم.
مزایای احتمالی رژیم لاغری زون | معایب احتمالی رژیم لاغری زون |
کنترل قند خون | عدم دریافت مواد مغذی حاوی کربوهیدارات |
کاهش وزن | مشکلات گوارشی |
کاهش التهاب ناشی از اضافه وزن | آنفلونزای کتو |
کاهش کلسترول و تری گلیسیرید | افسردگی |
همانطور که قبلتر هم گفتیم، هنوز تحقیقات پیرامون رژیم لاغری زون هیچ نتیجه قطعی در بر نداشته است. آنچه ما از معایب و مزایایش میگوییم براساس چیزی جز مشاهدات میدانی و تجربیات بیماران نیست.
رژیم HCG اندکی با دیگر انواع رژیم لاغری که تا الان مرور کردیم، فرق دارد! HCG علاوه بر مواد غذایی با تزریق هورمون HCG همراه است. رژیم غذایی HCG به طور کل مصرف کننده برنامه غذایی را به 700 و یا 800 کالری در روز محدود میکند و تزریق روزانه هورمون را پیشنهاد می دهد.
مزایای رژیم لاغری HCG | معایب رژیم لاغری HCG |
کاهش وزن | لخته شدن خون |
کاهش کلسترول بد | ورم کردن پاها و دستها |
کاهش قند خون | افسردگی |
سازمان غذا و داروی آمریکا پیروی از رژیم لاغری HCG را بدون تجویز پزشک توصیه نمی کند.
انواع رژیم لاغری در این فهرست خلاصه نمیشوند. میشود از رژیم غذایی اتکینز گفت و از راز لاغری با رژیم مدیترانهای پرده برداشت. تازه وقتی که خوب از اینها حرف زدیم، نوبت به رژیمهای دانمارکی و فرانسوی و کانادایی و غیره می رسد. این لیست را می توان تا صبح ادامه داد. بهتر نیست به جای ردیف کردن نام ها کمی هم به بهترین انواع رژیم لاغری بپردازیم؟!
بسیاری می پرسند از میان انواع رژیم لاغری بهترینش کدام است. و خب پاسخ به سوالاتی از این دست ساده نیست. راجع به این جور چیزها هیچ نسخه ثابتی وجود ندارد. اگر مثلا رژیم لاغری کم کربوهیدرات من را از شرّ اضافه وزن نجات داده است، دلیل نمیشود شما را هم بتواند نجات بدهد. اگر رژیم لاغری گیاهخواری در شما اثر می کند، دلیل نیست که در من هم اثری بگذارد. رژیم غذایی مناسب برای شما با رژیم غذایی مناسبِ من فرق دارد. منحصر به فرد است. با وجود این معیارهایی هست که می توان به کمک آن بهترین انواع رژیم لاغری را تشخیص داد و به کمک پزشک تغذیه یکی از آن ها را برگزید.
ویژگیهای بهترین رژیم لاغری
اگر تصمیم تان را برای نه گفتن به زندگی سالم گرفته اید و به دنبال یک برنامه غذایی سالم و حفظ تناسب اندام میگردید، حتما بروید پیش پزشک تغذیه و رژیمی بگیرید که متناسب با شرایط جسمانی و مالی شما تجویز شده و از اصول ابتدایی یک رژیم غذایی سالم بهرهمند باشد.